Yaş ilerledikçe ortaya çıkan fiziksel sorunlarla başa çıkabilmek için fiziksel aktivitelerin ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Yaşlı nüfüsu hedef alan birçok tanıtım ve bilgilendirmeye rağmen, fiziksel aktivitelerini artırmaya çaba gösteren yaşlıların sayısı çok az. Şimdiye dek yapılan çalışmalar, aktivitenin sağlayacağı faydaları içeren, olumlu mesajların, bahsedilen fiziksel aktiviteyi yapmadıkları zaman karşılayabilecekleri olumsuz sonuçlara dikkat çeken, olumsuz mesajlara kıyasla daha motive edici olduğunu gösteriyor. Ancak bu zamana kadar yapılan çalışmaların sadece yürüyüşe çıkma davranışı üzerindeki etkiyi incelediğini de görüyoruz.
Notthoff ve arkadaşları katılımcılara fiziksel aktivite sıklığını artırmaya teşvik edici tanıtımlar yapılırken kullanılan olumlu ve olumsuz mesajların etkisini inceleyen bir araştırma yürüttü. Araştırmada belirlenen altı farklı fiziksel aktivite için verilen mesajların kişinin haraketi yerine getirme motivasyonu ve mesajların akılda kalıcılığı üzerindeki etkisine bakıldı.
Araştırmaya yaşları 60 ve 87 arasında değişen 53 kişi katıldı. İlk aşamada katılımcılar, üç aktivite için olumlu ve diğer üç aktivite için olumsuz mesaj içeren kısa tanıtım videolarını izlediler. Altı etkinlik için olumlu ve olumsuz mesajlar hazırlanarak kullanıcılara rastgele bir şekilde sunuldu. Yani, bir katılımcı olumsuz mesaj verilen tanıtım videosu izlerken, diğer bir katılımcı aynı aktivite ile ilgili olumlu mesaj içeren tanıtım videosu izledi. Örneğin, bahsedilen fiziksel aktivite sonucu kişinin denge ve koordinasyon becerilerini geliştirebileceği, böylelikle bu etkinliği yapmanın düşme riskini azaltabileceği ifadesi olubir mlu mesaj sayılırken, bu etkinliği yapmamanın bir sonucu olarak denge ve koordinasyon bozukluklarının engellenemeyeceğine dikkat çeken mesajlar olumsuz mesaj olarak değerlendirildi. Sonrasında, aktivitenin kişiye ne derece cezbedici, uygun, ve yapılabilir geldiğini ve kişinin aktiviteyi yapmaya yönelik niyetini ölçen sorular soruldu. Diğer aşamada ise, mesajların akılda kalıcılığı ile mesajın olumlu veya olumsuz olmasının nasıl ilişkili olduğuna bakıldı. Katılımcılara videolarda verilen mesajlar sunuldu ve bu bilginin ait olduğu programın ismini vermeleri istendi. Aynı zamanda, katılımcılara önceden verilen olumlu ve olumsuz mesajlar tekrar okutularak mesajı hatırlatıyıp hatırlamadıklarına bakıldı.
Sonuçlara göre olumlu mesajlar katılımcıların aktiviteyi gerçekleştirmeye yönelik motivasyon ve niyetini artırıyor; kişiler bu aktiviteleri daha cezbedeci ve faydalı görüyor. Ayrıca, olumlu mesajlar olumsuzlara kıyasla daha fazla akılda kalıcı olabiliyor ve olumlu mesaj kullanımı kişilerin verilen bilgileri daha doğru bir şekilde hatırlanmasına fayda sağlıyor. Ancak, programların isimlendirilmesi istendiğinde bu durum farklılaşıyor. Bireylerin bu konudaki performanslarında, olumlu veya olumsuz mesaj verilmesi bir fark yaratmıyor. Araştırmacılar tarafından ise bu durum, isim hatırlamanın bu yaş grubu için zorlayıcı olmasıyla açıklanıyor.
Araştırma, özellikle sağlık ile ilgili müdahale programları için motivasyon artırıcı yöntemler geliştirirken hedef kitlenin yaşının yaratabileceği farklılıklara dikkat çekiyor.
Detaylar için kaynak:
Notthoff, N., Klomp, P., Doerwald, F., & Scheibe, S. (2016). Positive messages enhance older adults’ motivation and recognition memory for physical activity programmes. European Journal of Ageing, 1 – 7.