Oyun oynamak, çocukların mutluluklarını artıran, onları pek çok açıdan büyütüp geliştiren önemli bir ihtiyaç. Aynı zamanda bu oyunlar sırasında yaptıkları hatalar çocukların etkili ve olumlu dersler çıkartmalarını, daha iyi öğrenmelerini sağlıyor. Dolayısıyla, çocuklar için – yaş dönemi özelliklerine uygun olan riskleri içeren oyunlar – oldukça önemli.
Ancak, çocukların risk içeren oyunlara erişimi büyük ölçüde yetişkinlerin kararlarıyla belli oluyor. Araştırmacı Niehues ve arkadaşları, ebeveynlerin risk algılarının gelişimini ve çocuklarına uygun riskler içeren etkinliklere ne ölçüde izin verdiklerini inceleyen bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırmaya, 5 ve 17 yaş aralığında çocuk sahibi olan ve yaşları 28 ve 55 arasında değişen 37 ebeveyn katıldı.
Katılımcı ebeveynler iki gruba ayrıldı. Bir grupta, yaşamlarında fazla tehlikeli ve riskli durumlarla karşılaşmamış (veya risk almamış) kişiler yer alırken, diğer grubu risk ve tehlike ile daha sık karşılaşmış olan ebeveynler oluşturdu. Kendi geçmişlerinde tehditlerle karşılaşmış, riskli bir hayat sürmüş olarak kabul edilebilecek ebeveynlerin, yaşamda risklerle karşılaşmanın fayda sağladığı görüşüne sahip oldukları görüldü. Yine bu ebeveynlerin, kendi duydukları endişe ve korkular yüzünden çocuklarının yaş dönemi özelliklerine uygun riskli davranışlarda bulunmalarını (bir yabancıya nezaket davranışı, yunuslarla yüzmek gibi) engellemedikleri gözlemlendi.
Kendi yaşamlarında oldukça az riskle karşılaşmış ebeveynlerin ise risk alma davranışını büyük bir sorun olarak algıladıkları görüldü. Elde edilen diğer bulgu ise, bu kişilerin, çocuklarının hata yapmasıyla ilgili kaygılarının yüksek; bir başarısızlığın yaratacağı rahatsızlıktan uzak tutma isteklerinin de güçlü olduğu. Ayrıca, bu gruptaki katılımcıların önemsiz sayılabilecek riskler ve belirsizlikler (örneğin, küçük yaralanmalar) ile ilgili de endişeli oldukları görüldü.
Araştırma, ebeveynlerin risk içeren etkinliklere yönelik tutumlarının kendi yaşamlarındaki deneyimlerle ilgili olabileceğini gösteriyor. Aynı zamanda, çocuklara öğretmen ve ebeveynleri tarafından günlük hayat içinde yaş dönemi özelliklerine uygun riskleri içeren etkinliklerin sunulmasının, mutluluk, psikolojik yılmazlık (zorluklar karşısında daha yılmaz durabilme, çabuk pes etmeme), psikolojik iyi oluş ve sağlık seviyelerini arttırmak için oldukça yardımcı olduğu gerçeğine bir kez daha dikkat çekiyor.
Detaylar için kaynak
Niehues, A. N., Bundy, A., Broom, A., & Tranter, P. (2014). Parents’ Perceptions of Risk and the Influence on Children’s Everyday Activities. Journal of Child and Family Studies, 24(3), 809-820.