Suçluluk hissi yaşamaya yatkın olmak,  olumsuz olarak değerlendirdiğimiz davranışlarımızdan sonra kendimizi kötü hissetmemize yol açar. Örneğin etik olmayan davranışlarda bulunduğumuz zaman bundan haberdar olan kimse bulunmasa bile kendimizi suçlu hissetmek, suçluluk hissi yaşamaya yatkın bir kişilik özelliğine sahip olduğumuzu gösterir. Peki kişinin suçluluk hissetmeye yatkın olup olmadığını bilmek, bize nasıl davranabileceği hakkında ne kadar ipucu veriyor?

Tara Y. Cohen ve arkadaşları yaptıkları ilginç bir araştırmada, kendini suçlu hissetmeye yatkın olan kişilerin genelde başkalarına uyma/uyum göstermeye yatkın olduğunu; ayrıca bu kişilerin sorumluluk ve dürüstlük seviyelerinin yüksek olduğunu ortaya çıkardı. Kendini suçlu hissetme eğilimde olan kişilerin iş ortamındaki davranışlarına bakıldığında ise, bu kişilerin etik davranışlar sergilemeye daha yatkın oldukları gözlendi. Buna göre bu kişiler kendilerinin veya şirketin çıkarları doğrultusunda yasa dışı kararlar vermekten daha fazla kaçınıyor. Aynı şekilde suçluluk hissine yatkınlık arttıkça, para kazanma ihtimali doğrultusunda yalan söyleyebilme, etik olmayan pazarlıklar yapma, iş yerine bilerek geç gelme veya gelmeme gibi davranışlar da azalıyor.

Son olarak hapishanede bulunan suçlulara bakıldığında, mahkumların sergiledikleri anti-sosyal davranışlar ve işledikleri suçların ciddiyet derecesi de suçluluk hissine bağlı olarak değişim gösteriyor. Yani suçluluk hissine yatkınlığın, bizi iş yerinde ve sosyal yaşamda etik davranmaya motive eden bir özellik olduğunu söyleyebiliriz.

Detaylar için kaynak

Cohen, T.Y., Panter, A.T., Turan, N. (in press). Guilt proneness and moral character.  Current Directions in Psychological Science.