Başkalarına zaman ayırmak, onlarla ilgilenmek ve onlara maddi destek vermek, pek çok insanın sergilemeye çalıştığı bazı davranışlar. Verilen destek bir kuruma bağış yapmak veya bir arkadaşa alması gereken bir şey için yardımcı olmak da olsa, insana iyi bir his verir. Acaba bu, pek çok kültürden insan için geçerli bir duygu mu, yoksa yardım etmek sadece sosyo-ekonomik düzeyi yüksek olan ülkelerde mi bir mutluluk sebebi? Bakın yeni bir araştırma başkalarına maddi destekte bulunma ile mutluluk arasındaki ilişkiyle ilgili bize neler söylüyor.

Lara Aknin ve arkadaşları bu araştırma için önce cömertlik ve mutluluk arasındaki ilişkiyi gösteren bir araştırma yaptılar. Daha sonra ise bu ilişkinin gerçekten neden-sonuç ilişkisi içerip içermediğini öğrenmek için, yani cömert olmanın mutluluğu arttırıp arttırmadığına bakmak için iki ülkede deneysel bir araştırma gerçekleştirdiler. İlkinde 136 ülkeden toplanılan bilgilerde, katılımcılara geçen bir ay içinde bir kuruma yardımda bulunup bulunmadıkları soruldu. Ardından mutluluk ve hayat tatminleri üzerine bilgiler alındı. İkinci çalışma ise Kanada ve Uganda’da yapıldı ve katılımcıların bir kısmından kendileri için en son harcadıkları para miktarını; diğer kısmından ise başkası için harcadıkları bir miktar parayı detaylı olarak hatırlamaları istendi.

İlk araştırmanın sonucunda, bağış ve yardım yapma davranışı gelir seviyesi yüksek ülkelerde daha sık görülse de, bağış yapma ve mutluluk arasındaki ilişki gelir seviyesinden bağımsız olarak her ülkede yüksek olarak bulundu. Yani maddi geliri ne olursa olsun son zamanlarda bir kuruma bağış yapmış katılımcıların mutluluk seviyeleri daha yüksek. Diğer araştırmanın sonuçlarına bakıldığında ise, her iki ülkede de başkaları için para harcadıkları zamanı hatırlayan katılımcılar, kendileri için harcadıkları parayı hatırlayan katılımcılardan daha yüksek mutluluk seviyelerine sahip. Ancak para harcama şekilleri ülkelere göre farklılık gösteriyor. Örneğin, Uganda’daki katılımcılar kendileri için harcadıkları parayı daha çok kişisel gereksinim olarak tanımlarken, başkaları için harcadıkları parayı ise genellikle olumsuz bir olayın sonucunda bir ilaç veya tıbbi yardım olarak belirtiyor. Kanada’daki katılımcıların tanımları ise genel olarak bu kategorilere uymuyor.

Tüm bu bulgular birlikte incelendiğinde, dünyanın neresinde olursa olsun insanların başkaları için para harcamaktan keyif aldığı görülüyor. Ülkelerin ekonomik durumlarına göre yardım yapmanın sıklığı ve şekli değişiklik gösterse de davranışın verdiği duygusal haz, tüm kültürlerde aynı.

Detaylar için kaynak

Akninn, L. B., et al. (2010). Prosocial spending and well-being:Cross-cultural evidence for a psychological universal. Nber Working Paper Series.