Çocuklukta yaşanılan kronik hastalıklar, çocukların yaş dönemlerine uygun fiziksel ve ruhsal gelişimlerinde elde edecekleri kazanımlara engel olabiliyor. Psikolojik etmenlerin birinci derecede tetikleyici rol oynadığı astım ise bu kronik hastalıkların başında geliyor ve hastalığın şiddetine göre çocuklarda davranışsal ve duygusal sorunlar sıkça görülebiliyor. Peki Türkiye’deki astımlı çocukların psikolojik durumları değerlendirildiğinde ortaya nasıl bir tablo çıkıyor?
Ölçer ve arkadaşları, astımlı çocukların benlik saygıları, davranış ve duygu sorunları gibi alanları değerlendirmek ve bu çocukların annelerinin duygusal dışavurumlarının benlik saygılarını nasıl etkilediğini incelemek amacıyla, 8-18 yaş aralığında astım tanısı almış 65 çocuk ve ergen grubunu, herhangi bir kronik hastalığı olmayan 76 çocuk ve ergen grubu ile karşılaştırdı. Katılımcıların davranış sorunları, duygusal durumları, benlik saygıları çeşitli testler aracılığıyla belirlendi. Annelere ise, aile ortamında kişiye yönelen davranışların duygusal yoğunluğunu ölçmek için duygu dışavurum ölçeği uygulandı.
Astımlı çocukların başta depresyon, kaygı bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve tik bozukluğu olmak üzere psikiyatrik tanı alma ve davranış sorunlarının görülme sıklığı, astımlı olmayan çocuklara nazaran daha yüksek bulundu. Ancak astımlı çocukların benlik saygıları, yani kendilerine verdikleri değer bakımından astımlı olmayan çocuklardan farklılık göstermedikleri gözlendi. Buna karşın, annelerin stres düzeyi ve duygu dışavurum düzeyi arttıkça, astımlı çocuklarının benlik saygısının düştüğü ve psikiyatrik tanı alma ihtimalinin arttığı saptandı. Yani annenin yaşadığı duygusal sorunların astımlı çocukları olumsuz etkilediği görüldü.
Bu araştırma, çocukluk çağının en sık görülen kronik hastalığı astımın tedavisinde dikkate alınması gereken psikolojik dinamikleri öne çıkarması açısından son derece önem taşıyor. Araştırma, hem astımlı çocukların hem de annelerinin psikolojik sorunlarları ile baş etmesine yardımcı olacak programların geliştirilmesinin önemine dikkat çekiyor.
Detaylar için kaynak
Ölçer, S., Fiş, N. P., Berkem, M., & Karadağ, B. (2010). Astımlı çocukların benlik saygıları ve annelerin duygu dışavurum düzeylerinin değerlendirilmesi. Türk Pediatri Arşivi, 45, 144-149.