Stres, kişinin kendisinden ya da dış çevreden kaynaklanan ve tehdit algısına neden olan uyaranlara verilen uyum tepkilerini içerir. Bilinmeyen herhangi bir durum ve tehlike algısı karşısında bizde uyanıklık hali oluşması normaldir. Ancak stres verici durumlar kaygı, korku, panik ve depresyon gibi pek çok duygu durumuna neden olabilir.  Son yıllarda hastalıkların tanı sürecinde sıklıkla kullanılan Manyetik Rezonans (MR) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) gibi yöntemlerin de hastalar için stres verici olabildiği biliniyor. Peki bu yöntemler öncesinde, hastalar ne derece kaygı ve depresyon yaşıyor?

Bu soruya cevap arayan Karadeniz ve ekibi, Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Radyoloji Bölümü’ne başvuran ve yatarak tedavi alan 116 hasta ile bir çalışma gerçekleştirdi. Bu araştırma kapsamında hastaların MR veya BT  işlemleri öncesinde ve sonrasındaki vücut ısıları, nabız, solunum ve kan basınçları ölçülerek karşılaştırma yapıldı. Ayrıca bu hastaların genel anlamda kaygı ve depresyon düzeyleri de işlem öncesi ölçüldü.

Araştırmanın sonuçları, hastanede tedavi gören hastaların önemli bir kısmının işlem öncesinde depresyon ve kaygı yönünden risk durumunda olduğunu ortaya koydu. Bunun yanında, hastaların demografik özelliklerinin kaygı ve depresyon düzeylerini etkilemediği, yani doğrudan işlemin kendisinin kaygı ve depresyon yaşantısına neden olabileceği gözlendi.  Bulgulanan başka bir sonuç da, genç yaştaki hastalarda kaygı ve depresyon düzeylerinin (işlemden önce) daha fazla olduğu yönündeydi. Son olarak MR ve BT öncesinde hastaların kan basıncı ve nabızlarının işlem sonrasına göre daha yüksek olduğu ortaya çıktı.

Bu araştırma, beden bütünlüğünü tehdit eden uyaranlar karşısında, hastaların normalden daha fazla kaygı yaşadıklarını gösteriyor. Araştırmacılara göre bireyin hastalığa gösterdiği kaygı ve depresyon gibi tepkiler, onun hastalıkla baş etme biçimini ve gücünü doğrudan etkiliyor olabileceği gibi, hastalar, hastaneye yatmanın stresi oluştuğunda ve daha fazla tehdit hissettiklerinde normal baş etme becerilerini kullanmakta güçlük çekiyor olabilirler.

Detaylar için kaynak

Karadeniz G. ve ark. (2008). Manyetik Rezonans ve bilgisayarlı tomografi öncesi hastalarda anksiyete ve depresyon. Klinik Psikiyatri, 11, 77-83.