Kişinin ciddi bir hastalığı olduğunu öğrenmesi, şu anki durumu ve gelecekle ilgili yoğun kaygı yaşamasına neden olur. Bu haberi hastaya vermek çok zor olduğu gibi, hastanın bunu öğrenmesi de onda huzursuzluğa yol açar. Peki hastalar olumsuz haberleri öğrendiklerinde neler düşünüyor ve bu haberlerin kendilerine söylenmesi sürecini nasıl değerlendiriyor?
Bu soruya cevap arayan araştırmacılar Fesci ve Ünal, Onkoloji Hastanesinde yatan kanserli hastalarla bir çalışma gerçekleştirdi. Araştırmaya gönüllü olarak yaklaşık 250 kanserli hasta katıldı. Hastaların kötü haberi nasıl tanımladıkları, hangi şekilde ve koşullarda haber almayı tercih ettikleri, haber alırken ne hissettikleri, genelde haberi kimin verdiği ve nasıl ortamlarda olduğu, kendi duygularını ifade etme fırsatı verilip verilmediği gibi bilgiler toplandı.
Hastaların kötü haberi çoğunlukla “hastalık ve kanser” veya “kanser ve ölüm” olarak tanımladıkları görüldü. Haberi doktordan aldığını söyleyen hasta sayısı %87.8, ailesinden öğrenen %7.6 ve kendisinin anladığını söyleyen %4.6 idi. Çoğu hastanın haberi aldığında yanında önce eşlerinin daha sonra çocuklarının ve anne/babasının bulunmasını istediği gözlendi. Ayrıca hastaların haberin kendilerine doktor veya hemşire tarafından ‘tanı konulduktan hemen sonra’ verilmesini, bunun kapalı sessiz özel bir mekanda söylenmesini ve hastalıkla ilgili her şeyin ayrıntılı olarak açıklanmasını istedikleri ortaya çıktı.
Araştırmacılara göre kötü haber verilmesinden sonra doktorun hastayla olan iletişimi, haber verilme şeklinden daha önemli olabiliyor. Kötü haberi aldıktan sonra hastaların çoğu hayal kırıklığı, şaşkınlık ve üzüntü yaşadıklarını; donup kaldıklarını, fenalaştıklarını ve yıkıldıklarını belirtiyor. Doktorun ne söylediğinden çok nasıl söylediği hastayı etkileyebiliyor. Dolayısıyla hastaya kendi duygularını ifade etme ve doktora soru sorma imkanı tanımak önemli bir nokta olarak karşımıza çıkıyor.
Detaylar için kaynak
Bostancıoğlu Fesci, H., Ünal, S. (2011) Kanserli hastaların kötü haber almaya ilişkin görüşleri. [The Views of Cancer Patients on Receiving Bad News]. TAF Preventive Medicine Bulletin, 10 (3), 319-326.