Yaşamın ilk yıllarında bebek ve ona bakım veren kişi (genellikle anne) arasındaki iletişim oldukça önemlidir. Bebeklikten itibaren bize bakım veren kişiyle olan ilişkimizden kendimize dair çıkarımlarda bulunuruz. Bu çıkarımlar da yetişkinlikteki duygusal dünyamızı yakından etkiler. Yapılan araştırmalar bebeklikteki bakım veren kişi ile bağlanma stillerinin yetişkinlikteki utanç, suçluluk gibi duyguları nasıl yaşadığımızı etkilediğini gösteriyor.

Türkiye’de Akbağ ve İmamoğlu’nun yaptığı bir çalışmada, üniversite öğrencilerinin ilişkilerinde bağlanma stilleri incelenerek, yaşadıkları utanç, suçluluk ve yalnızlık duyguları ile ilişkisi araştırıldı. Bağlanma stilleri, yaşamın ilk yıllarında bebek ile onun bakımını birinci derecede üstlenen kişi arasında kurulan ve geliştirilen ilişkinin sonucunda ileriki yaşlarda ortaya çıkan çeşitli bağlanma modelleri olarak tanımlandı. Güvenli bağlanma gerçekleştiren bireyler, kendine saygısı ve güveni yüksek, başkalarıyla yakınlaşmakta sorun yaşamayan, insanlara güven duyabilen kişiler, yani olumlu benlik olumlu başkalarına sahip olan kişiler olarak tanımlanmıştır. Burdan yola çıkarak kayıtsız bağlanmada olumlu benlik ve olumsuz başkaları; saplantılı bağlanmada olumsuz benlik olumlu başkaları; korkulu bağlanmada ise olumsuz benlik olumsuz başkaları olduğu sınıflandırması yapılmıştır.

Araştırmada kadınların erkeklere göre utanç duygusunu daha yoğun yaşadıkları; suçluluk ve yalnızlık duygularında ise cinsiyet farkı olmadığı saptandı. Bağlanma stillerine göre bakıldığında ise, güvenli ve kayıtsız bağlanma gerçekleştiren kişilerin, utanç duygusunu yaşama eğilimlerinin daha az olduğu görüldü. Kayıtsız bağlanma arttıkça suçluluk duygusunun azaldığı;  güvenli bağlanma gerçekleştiren kişilerin yalnızlık duygusunun daha az olduğu, onun dışındaki güvenli olmayan tüm bağlanma stillerinde yalnızlık duygusunun daha yoğun yaşandığı gözlendi. Kadınların erkeklere göre daha fazla korkulu bağlanma gerçekleştirdiği, saplantılı bağlanmanın ise erkeklerde daha fazla olduğu ortaya çıktı.

Sonuç olarak bağlanma stillerinin duygu durumlarımızda oldukça etkili olduğuna, güvenli bağlanmanın en olumlu bağlanma stili olarak görüldüğüne; ayrıca bağlanmada cinsiyet farklarının önemine vurgu yapılıyor.

Detaylar için kaynak

Akbağ, M., ve Erden İmamoğlu, S. (2010). Cinsiyet ve bağlanma stillerinin utanç, suçluluk ve yalnızlık duygularını yordama gücünün araştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(2),651-682.