İnsanlar başkalarının duygu ve düşüncelerini anlayabilmek için birtakım bilişsel mekanizmaları, bir başka deyişle sosyal zekayı kullanır. Bilişsel empati için en temel ipucu kaynağımız ise karşımızdaki kişinin yüz ifadeleri, özellikle gözleridir. Empati yeteneğinin  kadınlarda  erkeklerden daha yüksek olduğu bilinir ve bunun erkelerde yüksek düzeyde bulunan testosteron olabileceği tartışılır. Testosteronun sosyal ve duygusal davranış üzerindeki etkin rolüne dair güçlü kanıtlar var. Peki testosteron, sosyal zekayı veya bilişsel empatiyi gerçekten azaltıyor olabilir mi?

Honk ve arkadaşları, testosteron dozunun empatiyi azaltacağı varsayımıyla yürüttükleri araştırmada, genç yetişkin kadınlarda testosteron dozunun bilişsel empatiyi zayıflatıp zayıflatmadığını araştırıyorlar. Yaşları 20-25 yaş arasında değişen 16 kadın katılımcıya bir seansta 0.5 mg dil altı testosteron, diğer seansta bir doz plasebo veriliyor. Daha sonra katılımcıların bir kişinin gözlerine bakarak onun ruhsal durumu ne ölçüde anladıklarına yönelik inceleme yapılıyor.  Bu inceleme sırasında farklı yüzlerden alınan göz bölgelerinin yer aldığı 36 fotoğraf bilgisayar ekranında gösteriliyor. Her bir fotoğraftaki kişinin ruhsal durumunu yansıtabilecek 4 kelime sunuluyor ve bu kelimeler arasından tercih yapmaları isteniyor.

Araştırma sonuçları, katılımcılara verilen tek doz testosteronun gözlere bakarak duyguları, niyetleri, hisleri ve diğer ruhsal durumları anlama yeteneğini zayıflattığı görülüyor. Bir başka deyişle, plasebo etkisiyle karşılaştırıldığında testosteron düzeyinin sosyal zekayı olumsuz yönde etkilediği ortaya çıkıyor. Bunun yanında testosteron alan kadınların bilişsel empati bakımından da performanslarında düşüş gözleniyor. Ayrıca, araştırmacılar testosteronun sosyal bilişteki etkilerinin, bu hormonun doğum öncesi oluşumuna bağlı olabileceğini kanıtlıyor.

Bu araştırma sosyal zekanın psiko-biyolojisine yönelik önemli veriler sunarken, empati yeteneğinin kadın ve erkek arasında neden farklı olabileceğine dair de fikir veriyor. Araştırmacılar, gelecek çalışmalarda testosteronun diğer insan davranışları üzerinde etkili olup olmadığının araştırılmasınının gereğine işaret ediyor.

Detaylar için kaynak

van Honk, J., Schutter, D., J., Bos, P., A., Kruijt A., Lentjes, E., G., Baron-Cohen, S.(2011). Testosterone administration impairs cognitive empathy in women depending on second-to-fourth digit ratio. PNAS, 1-5.