Bebeklerin doğuma kadar nasıl ve ne zaman geliştiği; fiziksel, bilişsel ve biyolojik özelliklerindeki değişimler, oldukça dikkat çeken bir konu. Bilim adamları, bebeğin yüz ifadelerinin anne karnında nasıl gelişim gösterdiğinin ise hem anne-bebek arasındaki bağı güçlendirdiğini, hem sağlıklı bir beyin gelişimi için önemli olduğunu, hem duyguların gelişiminde rol oynadığını vurguluyor. Peki doğumdan önce yüz hareketleri nasıl koordine oluyor ve yüz ifadeleri nasıl ve ne zaman gelişiyor?

Bu sorulara yanıt arayan Reissland ve ekibi, bebeklerin doğum öncesi dönemdeki belirgin yüz ifadelerinin kas görünümlerini 4 boyutlu ultrason yardımıyla izledi. Araştırmada, iki sağlıklı kız bebek taşıyan anne ve fetüsleri incelendi. Bu fetüsler hamilelik dönemi içindeki üç aylık periyotların (24. – 32. haftalar aralığında) ikinci ve üçüncüsünde ultrason cihazıyla 20’şer dakika süreyle görüntülendi. Gülen-yüz ifadesi (olumlu ifade) ve ağlayan-yüz ifadesi (olumsuz ifade) olarak iki farklı ifadeye bakıldı ve bunları tanımlayan 7 tane birbirinden farklı yüz hareketi incelendi. Yüz ifadelerinin anlamlandırılmasında özel bir kodlama yöntemi kullanıldı.

Sonuçlar, yüz ifadelerinin hamilelik süresi ilerledikçe oldukça fazla değişiklik gösterdiğine işaret etti. Buna göre, 24. ve 35. haftalar arasında yapılan görüntülemelerde görülen ve tanımlanabilen yüz ifadelerinde %7 oranından %69 oranına doğru bir artış gözlendi. Ağlayan-yüz ifadelerinde %0 oranından %42 oranına doğru artış saptanırken; gülen-yüz ifadesinin %0 oranından %35 oranına doğru arttığı sonucuna ulaşıldı. 35. haftaya gelirken yüz ifadelerinin karmaşık bir yapı gösterdiği ve hareketlerin bir bütünlük oluşturmaya başladığı görüldü. Araştırmacılar bu dönemde ağlama ile gülme ifadelerini birbirinden tamamen ayırabildiklerini farkettiler.

Bu araştırma doğum öncesi dönemde bebekteki birbirinden bağımsız yüz hareketlerinin, bütünlük oluşturan yüz ifadelerine nasıl dönüştüğünü gösteren önemli çalışmalardan biri olma özelliği taşıyor. Bundan sonraki araştırmalar için ağlama ve gülme dışındaki ifadelerin incelenmesi konusunda teşvik edici olması açısından da önemli. Ayrıca araştırmacılar, yüz ifadelerinin bu şekilde incelenmesinin sağlıklı ve sağlıklı olmayan bebekleri belirlemek açısından oldukça yardımcı olacağını vurguluyor.

Detaylar için kaynak

Reissland, N., Francis, B., Mason, J. & Lincoln, K. (2011). Do facial expressions develop before birth? PLoS ONE., 6 (8). e24081.