Stresin fiziksel ve psikolojik pek çok olumsuz etkisinin olduğu artık bilinen bir gerçek. Geniş tanımıyla stres, içsel ve/veya çevresel taleplerin kişinin elinde var olan kaynak ve becerileriyle karşılayamaması ya da karşılamakta zorlanması durumunda ortaya çıkan rahatsız edici durumdur.  Peki, stresin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkisinin tek nedeni stresin kendisi mi, yoksa stresin etkisine dair inancımız da bunda etkili mi?

Wisconsin Üniversitesi’nden araştırmacılar Keller ve arkadaşları, kişinin kendisinde algıladığı stres seviyesinin yanında stresin kendi sağlığını etkileyeceğine olan inancının da stresin olumuz etkileriyle ilişkili olabileceği ve fiziksel sağlığı olumsuz etkileyebileceği hipotezinden yola çıkarak bir araştırma yaptılar. Amerika’da Ulusal Sağlık Anketi’ne cevap veren yaklaşık 30,000 katılımcı üzerinde yapılan bu araştırmada, insanların son 12 ayda ne ölçüde stres yaşadıkları, stresin sağlıklarını etkileyip etkilemediğine olan inançları, stresi azaltma girişimleri, genel sağlık durumları ve aldıkları sağlık hizmetleri gibi alanlarda bilgi toplandı.

Araştırma sonucunda, yaşanan stres arttıkça, sağlık sorunlarının çoğaldığı görüldü. Orta ve yüksek seviyede stres yaşayan katılımcıların sağlık durumlarının, stres yaşamayanlara göre daha kötü olduğu ortaya çıktı. Asıl önemlisi, stresin sağlığına olumsuz etki edeceğine inanan katılımcıların, bu tarz olumsuz bir etkiye inanmayan katılımcılara göre daha kötü sağlık durumunda olduğu gözlendi. Bunun yanında yüksek stres yaşarken aynı zamanda stresin sağlığını kötü etkileyeceğine inananların erken ölüm riskiyle daha fazla karşı karşıya kaldığı da elde edilen bir diğer sonuç.

Araştırmacılar, yaşam olayları ile ilgili karamsar beklentilerin ve algıların, zayıf fiziksel ve zihinsel sağlık durumu ile ilişkili olduğuna dikkat çekiyor ve  stresin sağlığı kötü etkileyeceği inancına sahip olan kişilerin, sağlık durumlarının ilerleyen zamanlarda kötüye gitme olasılığının oldukça yüksek olduğunu belirtiyor. Bundan yola çıkarak, stres ile başa çıkma ve sağlığımız üzerinde yaratacağı etkileri en aza  indirme sürecinde, kontrolün kendi elimizde olduğunun farkında olmamızın önemli olduğu üzerinde duruluyor.

Detaylar için kaynak

Keller, A., Litzelman, K., Wisk, L. E., Maddox, T., Cheng, E. R., Creswell, P. D., & Witt, W. P. (2011). Does the perception that stress affects health matter? The association with health and mortality. Health Psychology, doi:10.1037/a0026743.