Sosyal kaygı bozukluğu, yani sosyal fobi yaşayan kişiler, genellikle başkaları tarafından olumsuz olarak değerlendirileceklerini düşünür, bu nedenle sosyal durumlardan sıklıkla kaçınma eğilimi gösterir.  Ayrıca sosyal fobi yaşayanların, insanların yüz ifadelerine karşı da duyarlı oldukları bilinir. Peki bu duyarlılık kendini nasıl gösterir?

Staugaard ve Rosenberg tarafından yapılan bir çalışmada, sosyal fobiye sahip olan kişilerin, duygu ifadesi taşıyan yüzlere verdikleri tepkilerin, sağlıklı bireylerin verdiği tepkilere göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırıldı. Sosyal fobi tanısı almış 9 kişinin bu tanıyı almamış 34 üniversite öğrencisiyle karşılaştırıldığı deneyde, bir ekranda yan yana 2 yüz ifadesi gösterildi: ya biri nötr, diğeri duygu ifadesi taşıyan (mutlu veya öfkeli); veya iki nötr ifade. Yüzler ekranda kısa bir süre için belirip kaybolduktan sonra, ekranın iki tarafında E ve F harfleri belirdi ve klavyede bu tuşlardan birine mümkün olduğunca çabuk basmaları istendi. Bu şekilde hangi yüz ifadesine odaklandıkları belirlenmeye çalışıldı.Diğer aşamada, katılımcılardan nötr, mutlu ya da öfkeli yüzleri ve sonrasında ise tek bir öfkeli, üzgün, mutlu, nötr ya da nefret ifadesi taşıyan yüzleri pasif olarak izlemeleri istendi. Ayrıca deney boyunca, katılımcıların göz hareketlerini takip etmek için bir göz izleme cihazı kullanıldı.

Araştırma sonunda, sosyal fobisi olan bireylerle sağlıklı bireylerin mutlu ya da öfkeli yüz ifadelerine tepki verme süresi bakımından bir farklılık görülmedi.  Buna karşın, sosyal fobiye sahip olan kişilerin mutlu yüz ifadelerine daha uzun süreyle baktığı, öfkeli yüz ifadelerine ise başta bakmaktan kaçındıkları, fakat sonrasında daha uzun süreyle baktıkları ortaya çıktı. Nötr ve üzgün yüzlere ise, kontrol grubuna göre daha kısa süreli olarak baktıkları, başka bir deyişle, bu bakıştan kaçındıkları sonucuna ulaşıldı.

Araştırmanın sonuçları, sosyal fobiye sahip kişilerin tehdit edici yüzlere karşı, dikkat-kaçınma arasında gidip gelen karmaşık bir örüntü sergilediklerini göz önüne serer nitelikte.

Detaylar için kaynak

Staugaard S. R., & Rosenberg N. K. (2011). Processing of emotional faces in social phobia. Mental Illness, 3(5), 14-20.