Her sokak ve cadde kenarında rastlayabileceğimiz McDonald’s, Burger King ve benzeri hazır hızlı yemek (fast-food) restoran zincirleri, insanların yeme alışkanlıklarını büyük ölçüde etkiliyor. Peki bu hızlı yemek kültürü, biz farkında olmadan yemekle ilgisi olmayan konulardaki davranışlarımızı da etkiliyor, örneğin sabırsız davranmayı tetikliyor olabilir mi?

Kanada’da araştırmacılar Chen-Bo Zhong ve Sanford DeVoe, hızlı ve hazır yemeklerin, yeme alanı dışında sayılacak bazı davranışlar üstündeki etkisini araştırmak amacıyla bir dizi deney gerçekleştirdi. Örneğin bir deneyde, hızlı yemek ile ilgili sembollere maruz kalan kişilerde sabırsız davranışların artıp artmadığını incelemek amacıyla üniversite öğrencilerinin bilgisayar ortamında birtakım okumalar yapması istendi. Aralıklarla bazı ünlü hazır hızlı yemek restoran zincirlerinin (örneğin McDonald’s) logoları bilinç düzeyinde algılanamayacak kadar hızlı bir şekilde gösterildi. Kontrol grubundaki diğer grup öğrenciye ise bu logolar gösterilmedi. Sonrasında ise bir okuma daha yapmaları istendi. Uygulamadan önce ve sonra okutuldukları paragrafları okuma hızları karşılaştığında, bilinçsizce bile hazır hızlı yemek ile ilgili uyaranlara maruz kalan katılımcıların okuma hızlarında bir artış gözlendi.

Diğer deneylerde ise araştırmacılar, kişilerin zaman tasarrufu sağlayan ürünleri  (normal şampuan yerine ikisi bir arada şampuan vb.) tercih etmelerinde de sadece en son hazır hızlı yemek yedikleri anı hatırlamalarının bile etkili olduğunu gösterdiler. Ayrıca, önceden hazır hızlı yemek uyaranına maruz kalmış katılımcılara, çeşitli ödeme seçenekleri sunulduğunda (anında az miktarda bir ödeme veya bir hafta bekleme sonunda daha fazla miktar vb.), uyaranın yol açtığı sabırsızlık etkisiyle çoğunluğun şimdi az miktarda ödeme seçeneğine eğilim gösterdiği görüldü.

Bu bulgular bize hazır hızlı yemek kültürünün sadece beslenme alışkanlığımızı değil, olayları nasıl deneyimlediğimizi ve davranışlarımızın da değiştirdiğini gösteriyor. Bulgular aynı zamanda, hazır hızlı yemek mi bu kültüre sebep oldu yoksa bütün bunlar zaten kültürün bir sonucu mu gibi cevabı tartışmaya açık bir soruyu da akıllara getiriyor.

Detaylar için kaynak:

Zhong, C., & DeVoe, S. E. (2010). You are how you eat : Fast food and impatience. Psychological Science, 21 (5), 619-622.